تاثیر استرس گرمایی بر جوجه تخمگذار و کیفیت تخم مرغ تخم گذار
مشخص شده است که استرس گرمایی مزمن به طور قابل توجهی مصرف پروتئین در رژیم غذایی را کاهش می دهد و بر قابلیت هضم غذا، به ویژه لیپیدها و پروتئین ها تأثیر می گذارد. در نتیجه عملکرد تولیدی و سلامت طیور به خطر می افتد. در طیور تخم گذار به دلیل نفس نفس زدن و تولید دی اکسید کربن، و در نتیجه کاهش کربنات کلسیم ، کیفیت پوسته تخم مرغ کاهش می‌یابد.
بطور کلی از تاثیرات منفی و پیامدهای تنش گرمایی در مرغداری‌های مرغ تخمگذار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• کاهش وزن مرغ تخم گذار
• کاهش وزن تخم مرغ
• تولید تخم مرغ کمتر
• کاهش کیفیت پوسته تخم‌مرغ
• مرگ و میر بیشتر مرغ
علائم استرس گرمایی:
با بالا رفتن دما بیش از حد ، پرندگان برای دستیابی به تعادل حرارتی، رفتارشان تغییر می‌کند بدن پرنده با تبخیر آب از طریق مجرای تنفسی سعی بر کاهش دما و خنک کردن خود می‌کند. طیور با نفس نفس زدن و باز کردن بال‌های خود تلاش بر خنک کردن خود می کنند.
بطور کلی علائم استرس گرمایی عبارتند از:
• رفتارهای اجتماعی آنها کاهش می‌یابد
• ایستادن مرغ کاهش می‌یابد.
• مرغ‌ها بال‌های خود را باز و از بدن خود دور می‌کنند.
• مرغ‌ها کُند و بی‌حال می‌شوند.
• در حرکات آنها گیجی و لرزش دیده می‌شود.
• مدفوع‌شان مرطوب می‌شود.
• مصرف خوراک آنها کاهش می‌یابد.
• بیشتر از حد معمول آب می‌خورند.
• نفس‌های آنها در شروع آهسته است و در نهایت خیلی سریع نفس نفس می زنند.
• به دلیل تغییر خون رسانی در بدن جوجه‌ها رنگ پوست آنها تیره می‌شود.
• تشنج در پرنده اتفاق می‌افتد.
• مرگ و میر در گله افزایش می‌یابد.
برای کنترل استری گرمایی چه کارهایی انجام دهیم:
تنظیم رطوبت سالن برای جلوگیری از تنش گرمایی جوجه:
رطوبت زیاد در فارم یا سالن مرغداری باعث می‌شود که حرارت از ریه‌های طیور کمتر دفع شود، این امر باعث می‌شود تا پرندگان مستعد استرس گرمایی شوند. در واقع منظور این است در دمای یکسان، اما رطوبت متفاوت، شدت تنش گرمایی در پرنده در رطوبت بالاتر بیشتر خواهد بود.
هنگامی که مرغ برای زمانی طولی در معرض استرس گرمایی قرار می‌گیرد، دیگر هیچ یک از مکانیسم‌های بدن او نمی‌تواند به آن کمک کند. از آنجای که دیگر دمای بدن پایین نمی‌آید، مرگ و میر در گله به دلیل بیماری‌های قلبی-تنفسی، افزایش می‌یابد. از همین رو مدیریت دمای و رطوبت مرغداری بسیار مهم است. بعضی عوامل مدیریتی از قبیل تهویه مناسب سالن، اعمال تاریکی در موقع استرس گرما، کاهش تراکم سالن و عادت دادن طیور به گرما و برخی عوامل محرومیت غذایی، اصلاح ترکیب جیره و حذف پروتئین اضافی جیره در تخفیف اثرات زیان آور استرس گرمایی موثر است. از عوارض کلی تنش گرمایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• کاهش اشتها
• کاهش رشد
• افزایش حساسیت در برابر بیماری‌ها
• افزایش ضریب تبدیل غذایی
• افزایش تلفات
تغذیه :
صبح‌ها اغلب مرغ‌ها گرسنه‌تر هستند و تمایل دارند تا سیر شوند. زمانی که پرندگان غذا می‌خورند بنا به فعالیت متابولیسمی بدن آنها، گرما تولید می‌شود. همین جریان آنها را در ظهر که اوج گرمای روز است، مستعد استرس گرمایی می‌کند. به همین دلیل باید سعی شود تا برنامه غذادهی به جوجه ها طوری تنظیم شود که پرندگان در ساعت اوج گرما در روز گرمای بدن خود را دفع کرده باشند.
بعد از به اتمام رسیدن ساعت اوج گرما، دوباره می‌توان دادن دان به مرغ را شروع کرد. همچنین در طول شب که دمای هوا پایین‌تر است، زمان خوبی برای تغذیه طیور است.
استفاده از الکترولیت ها (electrolytes)
برای کنترل تنش گرمایی می توانید به آب گله خود الکترولیت اضافه کنید. استرس گرمایی در پرندگان همچون جوجه مرغ‌ها باعث از بین رفتن موادمعدنی از جمله پتاسیم، سدیم، فسفر، منیزیم و روی می‌شود. به نظر می‌رسد که الکترولیت‌های کلرید پتاسیم وقتی در آب آشامیدنی با غلظت ۰٫۶ درصد ارائه می‌شوند، مصرف آب را افزایش می‌دهند. بطور کلی موثرترین نمک‌ها، نمک پتاسیم و سدیم است. به این نکته توجه کنید که از الکترولیت‌ها باید قبل از شروع استرس و تنش گرمایی استفاده کنید.
تامین بی‌کربنات سدیم
وقتی مرغ‌ها در درجه حرارت بالانگــه‌داری شوند منجر به آلکالوز تنفسی(پلاسمای قلیایی) می‌شوند، در این‌صورت دی اکسید کربن از خون وبی‌کربنات از خون و مایعات بدن دفع‌می‌گــردد لذا گــازکربنیک کمتری برای‌تشکیل کربنات کلسیم باقی می‌ماند.اتلاف دی اکسید کربن برای نیازبی‌کربنات خون جهت بافری شدن‌یون‌های هیدروژن که در طی تشکیل‌پوسته تخم مرغ تولید می‌شود مورداهمیت قرار دارد. بی‌کربنات قسمت‌عمده‌ای از پوسته تخم مرغ را تشکیل‌می‌دهد و عمل فوق منجر به ایجادرقابت بین کلیه و غده پوسته‌ساز برای‌بی‌کربنات سدیم در حفره پوسته‌ساز برکیفیت پوسته تخم مرغ اثر می‌گــذارد.
بنابراین ممکن است در درجه‌حرارت بالا مرغ‌ها احتیاج به مواد مغذی‌بیشتری برای تامین بی‌کربنات داشته‌باشد.
مکمل بی‌کربنات سدیم موجب‌بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ در مرغ‌هادر درجه حرارت بالا در طی دوره‌تشکیل پوسته سازی تخم مرغ می‌گــردد.نتایج حاصله از آزمایش نشان می‌دهدکه افزودن 1 درصد بی‌کربنات سدیم درجیره در مواقعی که درجه حرارت سالن30 تا 35 درجه سانتی‌گــراد است موجب‌بهبود استحکام پوسته تخم مرغ‌می‌گــردد.
استفاده از مکمل ویتامین برای کاهش دادن اثرات تنش گرمایی جوجه
استفاده از ویتامین‌های (A، D، E و B کمپلکس) در آب پرندگان در مقابله با مرگ و میر ناشی از استرس گرمایی در جوجه‌های گوشتی موثر است. در پرورش مرغ‌های تخمگذار، مصرف ویتامین C در کاهش دمای بدن، تولید تخم‌مرغ، و بالا رفتن کیفیت پوسته تخم مرغ موثر است. همچنین تولید اسپرم را در نرهای پرورش‌دهنده تعدیل می‌دهد.
مدیریت آب مرغداری برای پیشگیری از استرس گرمایی مرغ
در طول استرس گرمایی، پرندگان، آب مصرفی خود را ۲ تا ۴ برابر مصرف طبیعی خود افزایش می‌دهند. تعدا آبخوری‌های کافی در فضا و دمای خنک آب پرندگان را به نوشیدن تشویق می‌کند. بسیار مهم است، که آبخوری‌ها به‌طور مرتب شستشو شوند تا آب تازه، و خنک بماند.
تغییرات بدن مرغ در مواجهه با استرس گرمایی:
تحقیق و بررسی:
واحد تحقیق و توسعه شرکت ماکیان مکمل کیمیا