راهکارهای تغذیه ای کاهش اثرات منفی تنش گرمایی در واحدهای پرورش جوجه گوشتی:
افزایش سطح انرژی جیره:
در جیـره جوجه هـای گوشـتی، افزایـش انرژی جیره بـا جایگزینی 2 درصـد روغن گیاهی به جای 2 درصد غلات پیشـنهاد میشـود.
چون مقدار حرارت افزایشی چربی از مقدار حرارت افزایشی پروتئین و کربوهیدرات پایین تر است.
کاهش سطح پروتئین و تعادل اسید آمینه ضروری جیره:
در شرایط استرس گرمایی میتوان با اسـتفاده از جیره غذایی با پروتئین کمتر و توجه به تأمین کافی اسـیدهای آمینـه محدودکننـده جیره )عمدتـا متیونین و لیزین(، در مقایسـه با جیره هـای حاوی پروتئین بالا بـار متابولیکـی و حـرارت دفعی کمتری را به پرنـده تحمیل کـرد و در نتیجه عملکردی بهتری را شـاهد بود. تا دمـای 30 درجـه سـانتیگراد، مقدار اسـیدآمینه جیـره غذایی به میـزان یـک درصد افزایـش یابد؛ اما با افزایش دما، افزایش بیشتر سـطح اسـیدآمینه جیره توجیه پذیـر نیسـت، چون به کاهش رشـد پرنده منجر میشـود.
تعـــادل الکتـــرولیـتهــــا یــــا کــاتیــــون– آنیـــــون جیـــــره:
افـزودن یـک نمـک معدنـی به جیـره، ماننـد پتاسـیم کلراید، مصـرف آب و دفـع حرارت از طریـق تبخیـر را افزایـش میدهـد. همچنیـن یکی از تیمارهـای مرسـوم در مقابله با تنش گرمایـی، اضافهکـردن 0/5 درصـد نمـک طعام به آب آشـامیدنی اسـت.
استفاده از ویتامینها و الکترولیتها در جیره:
افزودن ویتامینهـا و الکترولیتهایی مثل کلرید پتاسـیم به میزان 0/2 تـا 0/3 درصـد در آب آشـامیدنی بهمـدت 3 تا 5 روز در زمان وقوع موج گرما در بسـیاری از موارد میتواند اثرات مفیدی داشـته باشـد.
کلرید پتاسـیم در محلول آبی به صورت یونی اسـت و نقش مهمی در تنظیم فشـار اسـمزی، تعادل اسـید و باز، انتقال امواج
عصبـی و کمـک بـه جذب اسـیدهای آمینـه و نمکهـای صفـراوی دارد.
مکملهـای ویتامیـن A و مـاده معدنـی روی در جیره جوجه ِ های گوشـتی تحت تنش گرمایـی، اثرات مشـابهی بر بهبود عملکـرد جوجه ها دارند.
افزودن 1 گرم ویتامین C به هر لیتر آب آشـامیدنی درطـول دوره گرمـا توصیه میشـود.
همچنین، افـزودن مخلوطی از ویتامینهـای E ،D ،A و B به آب آشـامیدنی برای بهبود عملکرد تولیدی و سیسـتم ایمنی جوجه های گوشـتی تحت تنش گرمایی میتواند مفید باشـد
استفاده از بتائین در جیره:
بتائیـن از طریـق نقـش ویژه ای کـه در سـاخت کارنیتیـن و بهبود جـذب متیونین و لیزین دارد باعث بهبود کیفیت لاشه کشـتارگاهی و افزایش درصد گوشـت سـینه میشـود.
از طرفـی، بتائیـن جـزء مـواد اسـمولیت( موادی کـه حرکت آب را در سـلول تحـت تأثیر قرار میدهند) محسـوب میشـود و نقش مهمی در تعادل فشار اسـمزی داخل سلولی ایفا میکند.
سـلولهای بدن برای تنظیم فشار اسمزی به اسـمولیتهای آلی نظیر بتائین و الکترولیتها متکی هستند.
افـزودن مکمـل بتائیـن در سـطوح ،0/1 0/2 و 0/4 درصـد بـه جیره جوجه های گوشـتی کـه از سـن 22 تـا 42 روزگی در معرض تنـش گرمایی مزمن (32±1 درجه سـانتیگراد) قرار گرفته اند، در مقایسـه با جیره شـاهد، به افزایش خوراک مصرفی و وزن روزانه و بهبود ضریب تبدیل غذایی منتهی شـد.
استفاده از مکملهای پریبیوتیک و پروبیوتیک در جیره:
اثـرات سـودمند پروبیوتیکهـا بـرای بهبـود عـوارض جانبـی تنش گرمایی بر عملکرد جوجه گوشـتی احتمالا مربوط به نقش آنها در
بازسـازی سـاختار آسـیب دیده مخاط روده و بهبود تعادل فلور میکروبی روده اسـت .
استفاده از ترکیبات آنتی اکسیدان طبیعی در جیره:
درجـه حـرارت بالا محیط موجب افزایش تولید رادیکالهای آزاد در سیسـتم فیزیولوژی پرنده میشـود و در نهایت با برهم زدن تعادل اکسـیدان و آنتی اکسـیدان سـلولی به بروز تنش کسـیداتیو در پرنـده میانجامـد.
توجه به پایداری ویتامینهای مصرفی در جیره غذایی:
دما، رطوبت و اکسیداسیون اسیدهای چرب دارای پیوندهای غیراشباع چندگانه، پراکسیدها و مـواد معدنـی کم نیـاز از مهمترین عوامل مؤثر بـر پایداری ویتامین در جیـره غذایی کامل و در پیش مخلوط هـای ویتامینها و مواد معدنی هسـتند. بنابراین فعالیـت ویتامینها در جیره ها بایـد با به کارگیری تلفیقی از راهکارهای زیر باشـد:
✓ استفاده از آنتی اکسیدانها در جیره؛
✓ انتخاب ویتامینها به شکل محصور و محافظت شده در کپسولهای ژالتینی؛
✓ ذخیره سازی مناسب جیره؛
✓ افـزودن کولیـن به جیـرهعلاوه بر مقـداری که به عنـوان ویتامیـن در پیش مخلوط ویتامینهـا لحاظ میشـود؛
✓ به تأخیرانداختن مخلوط چربیها با جیره تا زمان استفاده از جیره؛
✓ استفاده هرچه سریعتر از جیره آماده شده پس از مخلوط و آماده کردن آن
توجه به نحوه تأمین آب جوجه ها:
آب آشــامیدنی خنکتــر سـبب میشـود کـه پرنـدگان بهتـر بتواننـد دمـای بالای محیطـی را تحمـل کننـد.
تعـداد آبخوریهـا را تا 25 درصـد میتوان افزایش داد.
در صورتی که در مزرعـه از آب آشـامیدنی کلرینـه اسـتفاده میشـود، توصیـه میشـود کـه در روزهـای بسـیار گـرم از کلرینه کـردن آب اجتنـاب شـود.
عدم استفاده از برخی انتی بیوتیک ها:
نیکاربازین که از کوکسیدیوز جلوگیری میکند در تابستان نباید استفاده شود زیرا تولید حرارت در بدن را افزایش میدهد.
تحقیق و بررسی:
واحد تحقیق و توسعه شرکت ماکیان مکمل کیمیا