ویتامین های گروه B:
داستان ویتامینهای گروه B از مطالعه بیماری قدیمی بری بری شروع می شود. این بیماری از کمبود تیامین (ویتامین B1) در جیره غذایی ناشی می شود.
ویتامین های گروه B در بافت های گیاهی، حیوانی، مخمرها و باکتری ها موجود میباشد. تمام آنها در آب محلولند؛ ؛و این ویتامینها از طریق کلیه ها دفع می گردد. قابلیت سنتز آنها توسط تخمیرات میکروبی دستگاه گوارش حیوانات، بویژه شکمبه، نشخور کنندگان و روده بزرگ علفخوران تک معده ای ( اسب و خرگوش) وجود دارد. بعضی حیوانات مدفوع خوار از ویتامینهای موجود در مدفوع دوباره بهره می گیرند (خرگوش این عمل را بطور روزانه انجام می دهد. بر خلاف نشخوار کنندگان و علفخوران تک معده ای، انسان، خوک و طیور قادر به سنتز ویتامینهای B نبوده و نیاز روزانه آنها باید از طریق جیره غذایی تأمین گردد، در غیر اینصورت عوارض کمبود آنها ظاهر می شود.
در حال حاضر انواعی از ویتامین در گروه ویتامینهای B شناخته شده است.
ویتامین B طیور عبارتند از:تیامین (ویتامین B1) - ریبوفلاوین (ویتامین B2) - نیاسین (اسید نیکوتینیک، نیکوتینامیدB3 ) - اسید پنتونتیک (ویتامین B5) - پیریدوکسین (ویتامین B6) - ییوتین B7 - فولاسین (اسید فولیکB9 ) - کوبالامین (ویتامین B12)
اما کمبود ویتامین های گروه B در اثر عوامل زیرظاهر می گردد:
1- آنتی ویتامین هایی که از عمل ویتامین B جلوگیری میکنند.
بعلت اینکه ساختمان و ترکیب این مواد مشابه ویتامین B بوده می توانند جایگزین آنها گردند. مثل پری تیامین که ساختمانی شبیه تیامین دارد یا و آرابوفلاوین که شبیه ریبوفلاوین است و مثلا آمپرلیوم بعنوان آنتی ویتامین B1 عمل کرده . سولفیدها که بعنوان ضد اسید پاراآمینوبنروئیک که سازنده اسید فولیک می باشد و یا پیری متامین دیاوریدین که ضد اسید فولیک می باشد تماما باعث ایجاد کمبود این ویتامین ها می گردند.
2- از بین رفتن فلور طبیعی سازنده ویتامین B موجود در روده ها در اثر درمان داروئی در طیور کلی باسیل و لاکتوباسیل ها در میزان ویتامین B موثرند. کلی باسیل ها سازنده ویتامین B و لاکتوباسیل ها مصرف کننده آن می باشند.
3- اسهال و تورم روده و عفونت ها که باعث عدم جذب مواد غذایی از روده ها میگردند و باعث کمبود ویتامین ها میشوند.
4- کمبود ویتامین B در بیماری هایی که متابولیسم را افزایش می دهند، یا موجب اختلال در جذب و مصرف آنها می گردند، و دفع را افزایش می دهند، بیشتر می شود.
5- مصرف آنتی بیوتیکها نیاز به بعضی ویتامینهای گروه B را افزایش میدهد.
هر کدام از ویتامین های گروه B چه نقشی دارند:
ویتامین B1 (تیامین):
در علوفه جوان, شیر, سبوس گندم و برنج . مخمر آبجو وجود دارد. این ویتامین به حرارت بسیار حساس است. کمبود B1 باعث اختلال در عملکرد مغز و اعصاب میشود. در این حالت فلج عضلات ظاهر شده که از انگشتان شروع می شود. جوجه ها روی پاها نشسته س روی گردن به طرف عقب کشیده میشود و لرزش شدید سر در اثر تورم اعصاب گاهی دیده می شود. برای سوخت و ساز کربوهیدرات ضروری است. کمبود این ویتامین ها در طیور باعث بی اشتهایی، از دست دادن وزن، موجدار شدن پرها، افتادگی بال ها و فلج شدن عضلات می شود.
ریبوفلاوین(ویتامین B2):
بخشی از سیستم های آنزیم است که در سوخت و ساز نقش حیاتی دارد. کمبود این ویتامین موجب اسهال و "معلولیت انگشت پای" طیوری می شود که سن آن ها یک یا دو هفت است. طیوری که از این بیماری رنج می برند با زانوها و به کمک بال هایشان حرکت می کنند. در طیور بالغ، موجب کاهش تولید تخم، افزایش مرگ و میر جنین آن ها و مردن جوجه ها در تخم می شود. مردن جنین حداکثر 18 تا 20 روز بعد از خوابیدن پرنده روی تخم اتفاق می افتد.
نیاسین B3 :
در ذرت گندم و سویا وجود دارد و در سوخت و ساز کلیه مواد غذایی موثر است .جذب از راه روده ها بوده و مازاد آن از راه ادرار دفع می شود. در بافت پرندگان این ویتامین از تریپتوفان ساخته می شود. کمبود نیاسین در مرغان بالغ باعث کاهش تخمگذاری کاهش جوجه دراوری می شود باعث تورم پوست افزایش رنگدانه های پوست رشد ضعیف پرها و تورم موکوسی دستگاه تناسلی و گوارش در جوجه ها از علایم کمبود نیاسین است . زبان سیاه و تورم حفره دهانی . علائمی شبیه پروزیس در جوجه ها با بزرگ شدن مفصل زائد انحنا استخوان پا بدون لغزیدن و تراشیل از محل خود در اثر کمبود نیاسین ایجاد میشود.
پانتوتنیک اسید B5:
این ویتامین در مقابل عوامل خارجی مقاوم است عامل ضد درماتیت جوجه ها نامیده میشود و در گیاهان و بعضی غلات بادام زمینی کبد و گوشت موجود است برای رشد جنین و جوجه لازم است در تجزیه مواد قندی و اسید آمینه و ساخت اسیدهای چرب و استروئیدها دخالت دارد. کمبود ,ویتامین B5 باعث تورم جلدی و پوسته پوسته شدن اطراف دهان مخرج پلک ها و گاهی پاها میشود پرها کم رشد نامرتب و خشن شکننده بوده و رشد ضعیف است کبد زرد و کوچک شده و استحاله غلاف میلین نخاع شوکی وجود دارد.
پیریدوکسین(ویتامینB6):
برای سوخت و ساز آمینواسید ها ضروری است. در صورت کمبود این ویتامین، تشنج و لرزش در طیور اتفاق می افتد. در این مورد باید غلات و خوراکی های دارای یونجه به طیور داد. کاهش لنفوسیت و کاهش تولید پادتن ها نیز در اثر کمبود این ویتامین ظاهر می شود. در مرغان بالغ کاهش تخم مرغ و کاهش میزان جوجه دراوری ازعلائم کمبود این ویتامی ناست
بیوتین ویتامین B7:
در جنین های حاصله از تخم مرغ های مبتلا به کمبود ویتامین انگشتان سوم و چهارم بوسیله پرده ای بهم چسبیده بوده و ناقص شدن جنین در اسکلت بوجود می آید منقار بشکل منقار طوطی بوده و پیچ خوردگی ردشت نی مشاهده می شود. کمبود این ویتامین در ایجاد سندروم کبد و کلیه چرب دخالت دارد.
اسید فولیک ویتامین B9:
این ویتامین به حرارت حساس بوده. در موقع مصرف انتی بیوتیک ها و سولفامیدها و تری متوپریوم احتیاج به این ویتامین بیشتر میشود. کمبود ویتامین های B12 و C و آهن ممکن است باعث کاهش اسیدفولیک شود.اسید فولیک در بسیاری از واکنش های بیوشیمیایی شامل سنتز کولین و پورین ها دخالت دارد.
سیانوکوبالامین (ویتامین B12) :
دارای ترکیبات اسید نوکلئیک، کربوهیدرات و متابولیسم چربی و ترکیب متیل است. این ویتامین در پودر ماهی و پودر گوشت وجود دارد. توسط باکتری های روده ساخته می شود. ویتامین B12 برای تولید تخم مرغ لازم بوده و در سنتز اسیدنوکلئیک دخالت دارد. جیره های حاوی میزان زیاد پروتئین و بعضی چربی ها احتیاج به این ویتامین را افزایش می دهند و گاهی عدم تعادل بین اسید آمینه را میتوان با افزایش ویتامین B12 تصحیح نمود.سویای خام حاوی آنتی ویتامین B12 است. کمبود این ویتامین باعث اختلال در متابولیسم اسیدهای چرب و مواد نشاسته ای و سنتز اسیدهای آمینه می گردد. میزان تخمگذاری و جوجه دراوری کاهش یافته. موجب کم شدن رشد، ارزش غذایی کم گوشت پرنده و کاهش تخم گذاری آن می شود. مردن جنین حداکثر 17 روز بعد از خوابیدن پرنده روی تخم اتفاق می افتد. ممکن است ضعف بافت های عضلانی در پاها و خونریزی در پوشش جنینی مشاهده شود. خوراک ماهی، لبنیات و پروتئین های حیوانی منابع ویتامین B12 می باشند.
تحقیق و بررسی:
واحد تحقیق و توسعه شرکت ماکیان مکمل کیمیا